Augustus 2006 gingen we met Kras Sterproducties naar China en Tibet. We waren de eerste reis. Naast Tibet zouden we de twee Chinese steden Chengdu en Xian bezoeken. Het was een heel avontuur. China is in hoog tempo aan het veranderen. Welvaart en geld is niet goed voor het stedenschoon. Als een bezetene wordt er gebouwd. De romantische huisjes van weleer zijn alleen mooi voor de toeristen niet voor de mensen zelf. Chengdu is bekend vanwege zijn pandareservaat. Xian vanwege het Terracotta leger. Tibet is een geheimzinnig land hoog in de bergen. Eeuwenlang ontoegankelijk voor buitenlanders. Het mystieke is er nog. Hoewel in hoog tempo het land gemoderniseerd wordt door de invallende Chinezen. Er is een splinternieuw vliegveld, spoorwegstation en een nieuwe Chinese voorstad. Maar het oude Lhasa met het Potala Palace en de Jokhang tempel is er nog. Hetzelfde geldt voor de kloosters. Hoewel met de 'moderne' tijd het aantal monniken en kloosters drastisch is afgenomen.

Dit zijn de vestingen, die een belangrijk klooster in een afgelegen deel van Tibet beschermden. Tegenwoordig is de meest rechtse vesting niet meer bewoond. Daar woonden de 'studenten' in de tijd, dat er nog animo was voor het vak van 'monnik'. Tegenwoordig gaat het niet best met de kloosters. Dat geldt speciaal voor het gebied van de Pantsjen Lama. De vorige Pantsjen Lama is vijftien jaar geleden overleden. De Chinezen hebben zijn opvolger aangewezen en opvoeding ter hand genomen. Dat is niet erg goed geweest voor het kerkbezoek in zijn gebieden. Tibet bestaat ondermeer uit twee belangrijke dalen. Lhasa ligt in het ene dal en bovenstaande vesting in het andere dal. In het verleden nam de tocht van het ene dal naar het andere vele weken. Daarom werd door de vijfde Dalai Lama het instituut van Pantsjen Lama ingesteld. De Dalai Lama heerste aldus over de 'geelkappen' rond Lhasa, terwijl de Pantsjen Lama heerste over de 'roodkappen'. Al eeuwen probeert China met meer en minder succes zijn voordeel te doen met de tegenstellingen tussen beide Lama's. Eeuwenlang was Tibet feitelijk een provincie van China. Bij de val van de Keizer declareerde Tibet onafhankelijkheid, waar Mao weer een eind aan heeft gemaakt. 

Dit is het uitzicht op 5000 meter over een van de meren. Helaas geen jak te zien, die zijn in dit jaar getijde 'hoog' in de bergen. Aan de andere kant van de pas ligt het dal van Lhasa. Aan het einde van de toer reden we een keertje van het niveau van 3500 meter naar een hoogte gelijk aan de Mont Blanc in de Alpen. Tibet ligt dichter bij de evenaar. Vandaar dat er midden in de zomer zo weinig sneeuw ligt. De hoogte in Tibet is best een probleem voor ons Europeanen. Bij aankomst in Lhasa kregen we van de reisleiding de strikte opdracht direct naar bed te gaan en uit te rusten. Niet iedereen hield zich daaraan. Wij zijn evenwel de complete periode uitermate voorzichtig geweest met elke vorm van inspanning. Zelfs de kortste ritjes werden gemaakt met de fietstaxi. Koffers werden naar boven gedragen door het personeel van het hotel. Hoewel deze aanmerkelijk lichter gebouwd waren dan wij. We hadden het niet altijd even makkelijk met de hoogte, maar we hebben het complete programma kunnen volbrengen inclusief de enorme klim te voet naar de ingang van het Potala paleis.

De godsdienst in Tibet is een vorm van het Bhoedisme. Hun gedrag is in vergelijking met andere volken levend hoog in de bergen erg vredelievend. Het doden van levende wezens is een probleem. Slagers zijn mohammedaan. Zeker in de winter is het eten van vlees essentieel voor het overleven. Daar hebben ze dus creatieve oplossingen voor gevonden. Vijftig jaar geleden bestond de bevolking van Tibet uit anderhalf miljoen Tibetanen en 700.000 Chinezen. Een honderdduizendtal Tibetanen waren monnik. De leiding van de kerk was in handen van de Dalai Lama en de (onderschikte) Pantsjen Lama. De opvolging werd geregeld via het opsporen van de hergeboorte van deze personen in de vorm van een of ander kind. De tempels en het Potala paleis staan vol met Bhoeda's en stoepa's. Onze gids kon ze allemaal bij naam noemen. Imponerend, want wij konden ze totaal niet uit elkaar houden. Hij werd helemaal enthousiast toen hij ons mocht vertellen over de honderden beelden in de Jokhang tempel. Er was nauwelijks meer ruimte voor gelovigen in de tempel.