Het belangrijkste monument van Lhasa is het Potala paleis. Het rijst uit boven de stad en was eeuwenlang het machtscentrum. De Culturele revolutie hield huis in Tibet. Het paleis bleef gespaard, omdat Tjsoe en Lai premier van China zijn troepen opdracht gaf het te beschermen. De onvolprezen rode garde ging verder als beesten tekeer tegen vrijwel alle kloosters en cultureel erfgoed. Het paleis is tegenwoordig een museum. De toegang ertoe is strikt gereguleerd. Toeristen worden vooraf gevisiteerd en mogen er precies een uur rondkijken. In tegenstelling tot veel andere vestingen is het paleis ook van binnen een bezoek meer dan waard. Het staat vol met Bhoeda's en stoepa's. Het zijn er zoveel, dat er eigenlijk niet voldoende ruimte is. De Dalai Lama had slechts een beperkte ruimte om te mediteren. De meeste werken zijn geen echte kunst en missen de ruimte die ze verdienen. Maar de enorme hoeveelheid maakt het wel uniek.

Het was een hele klim. Twee deelnemers van het gezelschap besloten er vanaf te zien. Wim bekende achteraf de tocht slechts ternauwernood volbracht te hebben. Boven de hoofdingang. De drievoudige trap is kenmerkend. De middelste trap was voor de Dalai Lama. Je moet goed ter been zijn om het paleis binnen te kunnen komen. Het is als veel andere tempels meer een soort pakhuis, dan een paleis. In het hele gebouw geen enkele luxe te bespeuren. De Lama's werden opgebaard in de stoepa's. De eerste aanwijzing voor de opvolging werd gevonden uit de richting, die het lijk van de voorgaande Dalai Lama aangaf. Daarna volgde er een langdurig ritueel, waarmee de zoektocht naar de volgende Dalai Lama werd volvoerd. Een opmerkelijke uitbreiding op het Bhoedistische geloof. Het uitzicht vanuit het paleis over het omringende land is adembenemend.

Het religieuze centrum van het land is de Jokhang tempel op loop afstand van ons hotel. Hij dateert uit de zesde eeuw. Het is een enorm complex. Gelovigen lopen linksom rond de tempel. In de straten tref je een permanente markt aan. De ingang van de tempel zit helemaal rechts. In de belangrijkste zaal staan de Bhoeda beelden mannetje aan mannetje. De gelovigen liggen op hun knieën en stoppen geld in iedere kier. De tempel leeft van deze gulle gaven. De gids wijdde langdurig uit over elk beeld. Tot hij merkte, dat het ons wat teveel werd. Vanaf het dak heb je schitterend uitzicht over de omgeving. Veel beroemde foto's van het Potala paleis zijn genomen vanaf dit dak. De versieringen zijn deels van goud en deels van koper. Het land heeft van oudsher een ruime hoeveelheid goud.

We kregen van de reisleiding de keus uit het bezoek van het zomerpaleis en een tempel. We kozen voor het zomerpaleis van de Dalai Lama. Het is een opmerkelijke reeks gebouwen. Boven het paleisje, dat de huidige Dalai Lama voor zichzelf heeft laten bouwen. Het is naar de toenmalige begrippen van alle gemakken voorzien, zoals een watertoilet en een echt bad. Hier was het ook dat een Duitse vriend hem het hoofd op hol bracht over het altruïsme van de wereldmachten. Niemand heeft zich meer iets gelegen laten liggen aan de Dalai Lama anders dan bemoedigende woorden, toen hij eenmaal in India was gearriveerd. Zijn beslissing om te vertrekken was zo'n typisch moment, waarover je de rest van je leven spijt hebt ongeacht de keuze die je maakt. Als hij gebleven was, dan had hij de rest van zijn leven spijt gehad over te weinig ruggengraat. Nu heeft hij spijt zijn mensen in de steek te hebben gelaten. De Chinezen hebben het hem niet in dank afgenomen, de monniken, kloosters en zijn volk hebben geleden zonder dat er enige uitzicht is op verbetering van de situatie. De Chinezen zijn gekomen om te blijven. Binnenkort zijn er meer Chinezen, dan Tibetanen in het land.

Een voor iedereen onvergetelijk bezoek was het ziekenhuis, waar oude Tibetaanse technieken om patiënten te genezen in ere worden gehouden. We werden in een grote ruimte gelaten met allerlei doeken aan de muur. Deze worden gebruikt om de geneeskunde aan de studenten te onderwijzen. In de Tibetaanse geneeskunde claimt men een ziekte te kunnen herkennen aan het voelen van de pols. Als nuchtere Hollander was natuurlijk scepsis ons deel. De arts, die ruim een uur een verhandeling hield over deze methoden en technieken leek mij evenwel in alle opzichten een deskundig en verstandig persoon met veel gezond verstand. Gezond verstand is bij elke diagnose techniek een groot goed. Hij liet zich niet verleiden tot enig diagnose op zijn nog steeds naar zuurstofhappende toehoorders. Het diagnostisch voelen van een pols dient te gebeuren onder zorgvuldige geconditioneerde omstandigheden. Voorts dient de patiënt ook in allerlei andere opzichten zorgvuldig bestudeerd te worden alvorens een zinvolle diagnose mogelijk is.