Deze kerst deden we Cyprus. Het is zo'n beetje het grootste eiland van het Middellandse Zee gebied. Het heeft veel geschiedenis. Het meest 'recente' conflict is, dat van aartsbisschop Markarios, Griekenland en Turkije. Het is al weer tientallen jaren geleden. Het eiland is voor het grootste deels van Griekse herkomst. Begin van de zeventiger jaren probeerden deze Grieken tot een aansluiting te komen met het moederland. Zonder ingrijpen van Turkije was het er zeker van gekomen. Ondertussen heerst er al weer ruim veertig jaar onmin tussen Griekenland, Turkije en de beide bevolkingsgroepen. Onder druk van de Europese gemeenschap is de druk wat verminderd. Evenwel een vergelijk is er nog lang niet.

De mooie en doorleefde hoofdstad van Cyprus, Nicosia is een van de verdeelde steden van deze wereld met een grens dwars door de oude stad. Er is een grenspost open onder bewaking van de Europese gemeenschap. Daar kun je ook als toerist oversteken van het Griekse deel van de stad naar het Turkse deel. Beide delen hebben zwaar te leiden gehad onder het conflict. Aan de Griekse kant komen nog wat toeristen. Maar ook daar zijn talrijke huizen en winkels dichtgetimmerd vanwege gebrek aan economische toekomst. Iets wat het toeristencentrum zou moeten zijn het eiland, is een soort Berlijn in het klein.

Toch is de stad een bezoek zeer waard. Bovenaan de foto genomen vanuit een prachtig gelegen restaurant op enkele honderden meters van de grens. Ook de rest van de stad is schilderachtig. Daarmee heeft de stad meer karakter en bezienswaardigheid in een notendop, dan de talrijke toeristen steden verder langs de kust, die het moeten hebben van een fort, wat huizen en oceaan van hotels en appartementen uitkijkend over de zee en de stranden. De oude stad is volledig ommuurd met het soort gigantisch kruisridder vestingwerken zo bekend van Rhodos, Kreta, malta en ook Israel.

Zoals overal rond het Middellandse Zee gebied zijn de Romeinen er geweest. Er zijn ruïnes bewaard gebleven van Romeinse villa's met prachtig uitzicht over de zee en het landschap. We waren er in de winter. In de zomer is het vermoedelijk verstandig om vroeg op te staan, als je niet om wilt komen van de hitte. We hadden autootje gehuurd. Zoals wel vaker. Evenwel het eiland is veel te groot om in een weekje te doen. Langs de kust ligt een reeks badplaatsen. Er zijn twee vliegvelden. Het is redelijkerwijs onmogelijk om vanuit ons hotel in Pafos de andere helft van het eiland te bereiken. Zelfs Nicosia was een hele rit.

Het eiland is in het gelukkige bezit van een groot aantal Grieks Cypriotische kloosters. In de rook Lemesos ligt hoog op een bergtop een klooster. We zijn er naartoe gereden door de eindeloze verlatenheid en zijn binnen geweest. Evenwel het Kykkos klooster is wereldberoemd en veel groter. Hoewel een beetje te netjes gerestaureerd is het inderdaad een uniek bouwwerk van onder tot boven geplaveid onder recente mozaïeken. Je kunt er gemakkelijk een paar uur doorbrengen.

Het is evenwel een hele rit. Door een ontzagwekkend landschap ben je uren onderweg om het te bereiken. Het ligt erg hoog. Een jas is geen overbodige luxe. Je kunt er vlakbij desgewenst skiën. De sneeuw ligt metershoog langs de weg. Hoewel het klooster duidelijk ervan leeft, is het nog niet echt toeristisch. Een behoorlijk restaurant is er niet. Wij waren alvast niet erg enthousiast. Boven klooster ligt tegen de berg nog een tweede kerk. Volgens de moderne opvattingen van fotografie geeft dat een uniek plaatje. Vroeger zouden we de foto vanwege de mistflarden hebben afgekeurd.

Het stadje Pafos is een van de belangrijkste toeristencentra. Het heeft een haven, een fort, een opgraving, een paar kerken en ontelbare restaurants. De onderstaande kerk staat te midden van de opgravingen. Vermoedelijk hebben de kolommen evenals elders gewoon plat op de grond geleden, totdat een ondernemend gemeentebestuur besloot de boel uit te graven en overeind te zetten. De kerk is nauwelijks meer te bereiken. Achter mij ligt een van de grootste opgravingen van het eiland. Maar zoals dat hoort in het Middellandse Zee gebied zijn de meeste musea tijdens de kerst en oud en nieuw gewoon gesloten om het personeel de gelegenheid te geven het feest in familiekring te vieren. 

Zoals meer eilanden moet het eiland het vooral hebben van spectaculaire natuur. In het binnenland kun je eindeloos rijden over kronkelige weggetjes, langs afgronden door bossen en door de sneeuw. In de afgelopen eeuw was het zoals veel Griekse eilanden erg arm. Buiten de hoofdstad waren er weinig plekken, waar je als koopman veilig wonen kon en handelen. Daardoor is er relatief weinig stedenschoon. De vestingwerken van de hoofdstad zijn zoals op vele andere plekken in de regio tamelijk overdreven. Zelfs later in de tijd van de kanonnen waren zulke steden vrijwel onneembaar. Het duurde eeuwen om een stad en het eiland van de ene partij in de andere te laten overgaan. In de vaderlandse geschiedenis worden de gebeurtenissen uit de tijd van de kruisvaarders slechts summier beschreven.