Dordrecht - Dit jaar ging de kerstreis naar Lanzarote. De eerste berichten over het eiland waren niet al te bemoedigend. Het zou de grootste 'kattenbak' in de wereld zijn zo plat als een pannenkoek. Het viel alleszins mee. Het is een Canarisch eiland met een geheel eigen karakter. Het is enerzijds het oudste eiland. Anderzijds heeft het nog steeds behoorlijk wat vulkanische activiteit. De oorspronkelijke vulkanen zijn inmiddels afgesleten tot simpele heuveltjes. Echter de laatste miljoen jaren zijn er overal nieuwe vulkanen gecreëerd. Deze staan in bijna elke zichtlijn. Zoveel vulkanen heb ik nog nooit bij elkaar gezien. In 2004 is de laatste grote uitbarsting geweest. Rond 1830 was er zelfs een grote. Volgens beschrijvingen van de plaatselijke pastoor was de lucht enkele weken zwart van de as en rook. Een kwart van eiland was gedurende enkele jaren volkomen onbewoonbaar. De gloeiende en dampende lava bedekte kilometers in het rond. Dat ligt er nog steeds. Het hele eiland is bedekt met een fijne laag vulkanische as en lava. Het heeft inderdaad wel wat weg van een kattenbak. Elke ondoordachte stap in dit grit had tot gevolg, dat onze sandalen gevuld waren met scherp vulkanisch gesteente...

Het eiland kent twee museums gewijd aan het vulkanisme. Op een eerbiedige afstand van de voet van de middelste vulkaan boven staat een bezoekerscentrum, waar alles wat je zou willen weten over vulkanisme beschreven wordt. Een maquette geeft een beeld van het enorme aantal vulkanen op het eiland. De grootste vulkaan is de naamgever van het nationaal park. Vooral door gebrek aan water en de onmacht van vulkanisch gesteente om water vast te houden is het een ware woestenij. De vulkaan links op de foto is een miljoen jaar ouder. Het blijft dus wat behelpen met de begroeiing op het eiland. Maar het landschap is wel sprookjesachtig...

Uit de verhalen heb ik begrepen, dat de meeste vulkanen afkomstig zijn van dezelfde magmakamer. Het eiland heeft zich in de loop van 25 miljoen jaar langzaam voortbewogen over de kamer heen. De magmakamer bevindt zich aan de rand van twee schollen in de aardkorst. Het is het oudste eiland van de Canarische eilanden. Echter ook de andere eilanden hebben hun bestaan te danken aan hun ligging op de rand van deze twee aardschollen. Op het ogenblik is er weinig activiteit. Op een plaats komt de warmte nog aan de oppervlakte. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt voor het grillen van kip. Vanuit het restaurant gelegen op de top van een half om half actieve vulkaan worden ritten gemaakt per bus door het spookachtige landschap bedekt met een dikke laag lava. Het zit inbegrepen bij de entreeprijs voor het park.

Ook op andere plaatsen heeft het lava voor opmerkelijke fenomenen gezorgd. Zo loopt er vanuit het binnenland naar de kust een enorm gangenstelsel onder een dikke laag lava. Er worden rondleidingen verzorgd door de grot. Hierbij zie je niet of nauwelijks druipsteenformatie. Onder een foto van de kust, waar lava zich in zee gestort heeft. Een overdekte lagune, waar de onderaardse gang de zee bereikt. Een zwembad aangelegd in een gedeelte van de gang, waar het dak verdwenen is. Verderop is in de gang een concertzaal aangelegd. Het bijwonen daar van een concert geeft de toeschouwers ongetwijfeld een wat onbehaaglijk gevoel. Door de jaren heen is het dak met kunst en vliegwerk gestabiliseerd. Een klein aardschokje is wellicht voldoende om de helft van de notabele eilandbevolking in een keer te begraven...

Langs de zuidkust loopt een weg langs het strand met prachtig uitzicht op de lavavlakte en de zee, waar de lava honderd vijftig jaar geleden zich met groot geweld ingestort heeft. Op diverse plekken zijn er wonderbaarlijke sculpturen van lava. Er ligt ook een krater pal aan zee. Het is een van de mooiste stranden uit de verre omtrek geworden. Aan de ene kant van de krater ligt een vissersdorpje, waar je uitstekend vis kunt eten. We hebben er tweemaal gegeten. Eenmaal zeebaars en eenmaal kreeft in een strandtent met prachtig uitzicht op de kust en de uitlopers van de krater. Het was bijzonder en naar plaatselijke begrippen wat duur. Zelf konden we van de prijs van een compleet diner met de beste witte wijn van het eiland voor vijftig euro niet geschokt zijn...

De vader des vaderlands in toeristisch opzicht is architect en kunstenaar, Cesar Manrique, die overal op eiland bouwsels heeft neergezet. Hij had een geheel eigen stijl. Buiten het eiland kent niemand hem. Hij had een grote voorliefde voor grote witte ruimten met afgeronde hoeken. Aan hem is de aanleg van de concertzaal en het zwembad te danken onder in  de lavavlakte. Hij heeft ook een eigen woonhuis aangelegd midden in een lavavlakte. Boven heb je prachtig uitzicht over de vlakte op de nabijgelegen vulkanen. Beneden een zwembad en grote witte in de lava uitgespaarde ruimten.

Het woonhuis is tegenwoordig een museum. Het heeft navolging gevonden. In de benedenzaal lijkt het net alsof de lava zo naar binnen is gestroomd. Overal rondom is er uitzicht op vulkanen. Hij heeft ook bemoeienis gehad met de beroemde cactustuin. In een soort verdieping in de lavavlakte is een enorme tuin aangelegd. Een paradijs voor fotograven. Het mooie licht op het eiland in combinatie met allerlei vreemde vormen van cactussen geeft mogelijkheden te over.

Helemaal aan het uiteinde van het eiland is door de architect een uitkijkpunt gemaakt, dat uitkijkt op een klein buureilandje. Van bijna honderd meter hoogte kijk je naar beneden naar een soort platte pannenkoek met een half dozijn vulkanen. Het is een ademloze diepte. Het licht is schitterend. De entreeprijs is pittig. Om te vermijden, dat toeristen gratis genieten van het prachtige uitzicht staan er overal borden, die verbieden buitenom lopend illegaal van het uitzicht te genieten.

Water en het vasthouden ervan is door de eeuwen heen een groot probleem geweest. De verwering van het lava is nog nauwelijks gevorderd, omdat er geen water en bijbehorende plantengroei is. Ten behoeve van de wijnbouw zijn er enorme velden met ronde muurtjes, waar de druiven beschermd tegen de wind en van water voorzien worden door de ochtendmist. Het was winter. Maar in de zomer zijn de struiken groen en leveren kennelijk voldoende op om de inspanning van de boeren de moeite waard te maken. De opbrengst zal niet al te groot zijn. Het resultaat is evenwel een alleszins drinkbare wijn.

Het landschap van het eiland is feeëriek. Overal heb je in het prachtige licht schitterend uitzicht op jonge en oudere vulkanen. Het eiland bestaat vijf en twintig miljoen jaar. Het midden en noorden van het eiland heeft geen actieve vulkanen meer. Alleen in het zuiden pruttelt het nog een beetje. De foto's onder tonen landschap van meer dan 20 miljoen jaar oud. Het lava is in die tijd wel een beetje verweerd, maar het is niet snel gegaan.

Het eiland is evenals de buureilanden in bezit genomen door de Spanjaarden. De enige uitzondering is Madeira. Dat is Portugees. Door de eeuwen heen is er evenwel flink gevochten om het bezit van de eilanden. Piraten waren een groot probleem. De hoofdstad van Lanzarote, Teguise, lag eeuwenlang midden op het eiland en niet aan de kust bij Arrecife, vanwege de talrijke ongewenste bezoekers. Boven Teguise ligt een fort met een uitzicht over het complete eiland. Daardoor konden de rijke bewoners van de hoofdstad een goed heenkomen zoeken, als er weer een piratenvloot was geland met Arrecife. Het fort is tegenwoordig een museum vooral bedoeld voor de jeugd. Er is vanzelfsprekends weinig romantisch aan een horde van een paar duizend barbaren, die probeerden zoveel mogelijk eilandbewoners gevangen te nemen om ze naderhand te verkopen als slaven in hun vaderland.

Door de jaren heen werd de verdediging van het eiland steeds beter. Kon je in de begintijd met vijfhonderd man het complete eiland bezetten. Later werden invasiemachten van vierduizend man de zee ingejaagd. Bij de huidige hoofdstad Arrecife ligt voor de kust een fort met een reeks pieren en natuurlijke havens midden tussen de bebouwing van de stad. Tijdens de rondwandeling door de stad tref je honderden vissersboten en plezierjachten liggend op drooggevallen delen van de havens. Ook Arrecife moet het vooral hebben van het prachtige licht en uitzicht op vulkanen. Het stedenschoon hier en Teguise is wat beperkt. Ook het fort is weinig imposant. Er zijn wat restaurants rond de haven.

Het eiland is zeer geschikt voor een kerstreis. Met een autootje kun je gemakkelijk alle mooie plekken bezoeken zonder overwerkt te raken. Eventjes lunchen aan de andere kant van het eiland is hooguit een uurtje rijden. Naast musea, grotten, lagunes, tuinen, woonhuis en uitzichtpunt kun je in bijna elke vissersplaatsje heerlijke vis eten. Een bekend uitje is een tocht op de rug van kamelen. We zijn gestopt voor een foto, maar hebben ons niet op wat griezelige stellages op de rug van de kamelen gewaagd. Ook is er aan zuidkust zoutwinning.